Deze week is collecteweek van Alzheimer Nederland, daarom breng ik het onderwerp ‘Afscheid en uitvaart dementievriendelijk’ onder de aandacht.
Afscheid nemen van je geliefde na een lang leven samen is een intense een moeilijke periode in het leven. Laat staan als de persoon die achter blijft een vorm van dementie heeft. Dit maakt het afscheid nemen, het rouwen en de gehele beleving van deze periode complexer en extra moeilijk. Een dementievriendelijk afscheid is niet per definitie anders.
Helaas krijgen veel mensen te maken met een vorm van dementie. Een dementievriendelijke uitvaart zal steeds vaker voorkomen. Er zijn in Nederland 295.000 mensen die een vorm van dementie hebben. In Arnhem zijn dat er alleen al ruim 2.000. De verwachting is dat in 2040 er 520.000 mensen een vorm van alzheimer zullen hebben, in Arnhem 2.700.
Dat zijn zorgelijke cijfers. Daarom heb ik enkele jaren geleden ook de gespecialiseerde opleiding ‘Dementievriendelijke uitvaartverzorger’ gevolgd, ontwikkeld in samenwerking met Alzheimer Nederland. Inmiddels mag ik mij al enige tijd ‘Dementievriendelijke uitvaartverzorger’ noemen. Dit heeft mijn kijk op wat mogelijk is bij een afscheid en een uitvaart heel erg verruimd.
Onze samenleving begint door de ervaringen van de afgelopen jaren meer dan ooit te beseffen, hoe belangrijk het is dat wij voor mensen met dementie een menswaardige deelname aan het dagelijks leven waarborgen. Afscheid en uitvaart zijn daarvan een onvermijdelijk en belangrijk onderdeel.
Recht op een goed afscheid
Regelmatig krijg ik te maken met nabestaanden die een vorm van dementie hebben. Het is belangrijk dat nabestaanden met dementie, samen met de andere nabestaanden, op een goede manier afscheid kunnen nemen. In samenspraak met de familie zal er gekeken worden wat de mogelijkheden zijn om de nabestaande met dementie te betrekken zodat het afscheid en de uitvaart dementievriendelijk zijn. Zoals iedere nabestaande kan ook een nabestaande met dementie persoonlijk afscheid nemen en bij de uitvaart betrokken worden.
Jarenlang zijn bijvoorbeeld opa en oma samen geweest. Plots komt opa te overlijden en oma heeft dementie, wat nu? Het is onwerkelijk om te bedenken dat oma geen afscheid zou kunnen nemen van opa. Het is logisch dat dit bij veel families vragen oproept. Zoals: Hoe vertellen we over het overlijden? Wat krijgt ze ervan mee? Hoe betrekken we haar bij het afscheid? Maar ook vragen als: Is een uitvaart eigenlijk wel dementievriendelijk? En kan ze wel mee naar de uitvaartceremonie?
Luisterend naar de wensen en zorgen van de familieleden wordt samen gekeken naar de mogelijkheden. Wat goed is om te onthouden, is dat het ‘oergevoel’, het intuïtieve gevoel, altijd blijft: Liefde, blijheid, woede, verdriet, rouw en vreugde. De nabestaande met dementie kan het gevoel niet altijd meer uiten of koppelen aan de situatie of gebeurtenis, maar zeker wel voelen.
De nabestaande met dementie staat niet centraal, maar er is wel speciale aandacht om zoveel als mogelijk en wenselijk is de nabestaande met dementie te betrekken bij het afscheid en de uitvaart. Er zijn veel redenen om iemand met dementie bij de uitvaart te betrekken en er is zelden een reden om hen buiten te sluiten. Vaak is het goed mogelijk voor nabestaanden met dementie om afscheid te nemen van hun naasten.
Zijn er vragen, neem gerust contact met mij op.
